Samenwerken voor erfgoed in Groningen
De samenwerking tussen Groninger Kerken (GK) en het Centre for Religion and Heritage (CRH) van de Rijksuniversiteit Groningen brengt onderwijs en praktijk samen om erfgoed in Groningen te behouden en versterken. Door ons netwerk van onderwijsinstellingen, musea, erfgoedorganisaties en internationale partners zorgen we ervoor dat kennis en vakmanschap in de regio blijven en bijdragen aan een levendige, betrokken gemeenschap.
Elke generatie staat voor nieuwe uitdagingen als het gaat om het behoud van religieus erfgoed in het Noorden. Waar in de jaren zeventig en tachtig de focus lag op conservering, en vanaf de jaren negentig tot 2000 op hergebruik, ligt sinds 2010 de nadruk op het creëren van nieuwe betekenissen en manieren om immaterieel erfgoed levend te houden. Vandaag de dag kampt de regio met uitdagingen zoals vergrijzing, milieuproblemen, aardbevingsschade en economische transformatie. Deze problemen raken ook middeleeuwse kerken. Wij zien kerken niet alleen als erfgoed, maar als middelen om deze uitdagingen aan te pakken. Waarom? Omdat Groninger kerken al meer dan duizend jaar een sleutelrol spelen als technologische, sociale, spirituele en economische centra van innovatie. Samen met de meest vooruitstrevende initiatieven uit onze regio - gesteund door onderwijs- en culturele instellingen, stcihtingen en gemeenten - willen wij nu een nieuwe stap zetten.
Als de grootste erfgoedorganisatie van Nederland beheert Groninger Kerken honderden monumenten, waaronder kerken, kerkhoven, torens, synagogen en orgels. Onze missie is breder dan het behouden van "stenen" alleen: we beschermen ook het immateriële erfgoed, zoals tradities en verhalen. Deze kerken zijn beeldbepalend voor het Groningse cultuurlandschap en dienen als plekken voor ontmoeting, cultuur en gemeenschapsvorming. We zetten ons al ruim 55 jaar in om onderzoekers, studenten en vrijwilligers te ondersteunen met kennisdeling, onderzoek en praktijkervaring. Dit alles versterkt het regionale bewustzijn en zorgt ervoor dat toekomstige generaties kunnen blijven genieten van dit erfgoed.
Het CRH richt zich op diepgaand onderzoek en educatie rondom materieel en immaterieel religieus erfgoed, zingeving en monumenten. Erfgoed biedt unieke mogelijkheden voor “cultuurdemocratie” - het idee dat iedereen het recht heeft om cultuur te maken en mee te maken. Door onderzoek, landelijke en internationale samenwerkingen met academische en erfgoedinstellingen, bevordert het CRH dialoog en wederzijds begrip rondom erfgoed in een steeds diverser wordende samenleving. Samen met Groninger Kerken werkt CRH aan innovatieve oplossingen om uitdagingen zoals zingeving, sociale inclusie, braindrain en een tekort aan vakmensen aan te pakken. Erfgoed wordt zo een kracht voor sociale en economische vooruitgang.
Groninger Kerken en het Centre for Religion and Heritage werken samen om kennis over religieus erfgoed te verdiepen en te verspreiden. CRH biedt diepgaand onderzoek en educatie, terwijl Groninger Kerken als praktijkorganisatie al tientallen jaren ervaring heeft met het beheer van monumenten. Deze samenwerking stelt ons in staat om niet alleen de theoretische kennis te ontwikkelen, maar ook om deze kennis direct in de praktijk toe te passen. Door onderzoekers en studenten de mogelijkheid te bieden om stages te lopen en praktijkervaring op te doen, versterken we de kennisbasis van erfgoedbeheer in de regio. Zo blijven we relevant en goed voorbereid op de uitdagingen van de toekomst.
De kerken in Groningen zijn niet alleen monumenten; ze vormen het hart van het Groningse cultuurlandschap. Groninger Kerken heeft een cruciale rol in het bewaren van deze kerken, maar ook in het versterken van de identiteit van de regio. Het erfgoed van Groningen is beeldbepalend en draagt bij aan de sociale cohesie van dorpen en steden. Het werk van Groninger Kerken en CRH stelt ons in staat om dit erfgoed niet alleen fysiek te bewaren, maar ook als een levend onderdeel van de gemeenschap te behouden. De kerken bieden ruimte voor ontmoeting, culturele evenementen en reflectie, wat bijdraagt aan het gevoel van trots en verbondenheid in de regio.
Groningen is trots op haar rijke erfgoed, maar dit imago moet verder uitgedragen worden. Groninger Kerken en CRH dragen gezamenlijk bij aan het versterken van het regionale zelfbewustzijn. Dit doen we door niet alleen de lokale bevolking te betrekken bij het erfgoed, maar ook door de regio internationaal op de kaart te zetten. We werken samen met diverse partners in en buiten de regio om de waarde van ons erfgoed te benadrukken en zo zowel het regionale als het nationale imago te versterken. Samen met CRH bouwen we aan een netwerk van kennis, dat de regio zowel nationaal als internationaal positioneert als een voorloper op het gebied van erfgoedbeheer.
Groninger Kerken biedt werkgelegenheid en ondersteunt vakmensen die het erfgoed van Groningen behouden. We geloven in de kracht van lokale specialisten en zetten ons in om ambachtsonderwijs te versterken. In samenwerking met CRH kunnen we innovaties implementeren die het behoud van ons erfgoed niet alleen mogelijk maken, maar ook toekomstbestendig. Door praktische ervaring te combineren met wetenschappelijk onderzoek, creëren we een werkomgeving die zowel zingeving biedt als vakmanschap ondersteunt. Het behoud van erfgoed vereist vakkennis, maar ook creativiteit en innovatie, die we samen met lokale ambachtslieden en onderzoekers verder ontwikkelen.
Zowel Groninger Kerken als CRH profileren zich actief binnen Europese netwerken en internationale platforms. Het erfgoedbeheer in Nederland wordt internationaal hoog gewaardeerd, en de werkwijze die we in Groningen hanteren heeft veel belangstelling gewekt van andere erfgoedinstellingen. Door onze samenwerking kunnen we kennis en ervaringen delen met internationale partners, wat bijdraagt aan de zichtbaarheid van Groningen als een erfgoedbestemming van wereldklasse. We blijven de grenzen verkennen, nieuwe samenwerkingsverbanden aangaan en het erfgoedbeheer in Groningen verder professionaliseren, met oog voor zowel lokale als internationale uitdagingen.
Waarom deze samenwerking belangrijk is.
Alfacollege, Noorderpoort, Minerva Academie, NHL/Stenden (PABO), Terra AOC, Hanze Hogeschool (PABO, Bouwkunde), Stadslyceum Groningen, Prins Claus Conservatorium, Stichting Kunst & Cultuur, Museum Catharijneconvent, Museum aan de A, Erfgoedpartners, Groninger Archieven, Binnenstadskerken Groningen, Erfgoedlab Provincie Groningen, Future for Religious Heritage, European Students’ Association for Cultural Heritage (ESACH) en Europa Nostra.
En vele anderen…
Onze samenwerking is meer dan een gedeelde missie; het is een uitnodiging aan iedereen in de regio om bij te dragen aan het behoud en de ontwikkeling van ons erfgoed. Of je nu student, vakmens, onderzoeker of inwoner bent, jouw betrokkenheid maakt het verschil. Samen zorgen we dat het erfgoed van vandaag een kracht is voor de toekomst van Groningen.
Kerk open, kom binnen. Houd ze open en blijf ervan genieten.