Patty blogt

Afgelopen weekend opende onze tentoonstelling Zwijgend Goud, een tentoonstelling die verwijst naar ons erfgoed van roerende goederen dat onlosmakelijk met onze kerken is verbonden. Roerende goederen die verhalen vertellen over tradities en geloof, over plaats en tijd. Zoals Gunay Uslu al in haar Huizingalezing van december jl memoreerde, gaat ons cultureel erfgoed juist daarover: over verhalen die mensen verbinden, verhalen die zorgen voor samenhang in onze maatschappij en bijdragen aan wat we onze identiteit noemen.

Het is de verzameling objecten, gebouwen, kunstuitingen en tradities die ons cultureel erfgoed bepaalt. En hoe turbulenter de wereld, hoe belangrijker deze verhalen zijn om moed te houden voor de toekomst. Pas op het moment dat deze verhalen verdwijnen of verboden worden en wanneer met verboden de kunsten doofstom en onzichtbaar worden gemaakt, is de maatschappij bezig te sterven. We zien het om ons heen gebeuren en kennen inmiddels helaas teveel schrijnende voorbeelden van de angst voor de vrijheid van het woord, de vrijheid van de kunsten en het delen van emoties en wederzijds respect die daarmee samengaan. Voorbeelden die enorm veel schade toebrengen aan mens en maatschappij, en haar toekomstige generaties. De actualiteit dwingt ons hierop alert te zijn en prudenter om te gaan met ons erfgoed en ik kan het daar alleen maar mee eens zijn en meermaals benoemen.

Dat ons cultureel erfgoed in de loop der eeuwen aan verandering onderhevig is geweest en nog altijd is, heeft echter ook goede kanten. Denk aan de traditie van mondelinge overlevering waarin verhalen telkens een beetje wijzigen, maar de terugkerende rode draad de levensader is. Levend erfgoed zorgt voor draagvlak in de toekomst en veelzijdig gebruik hiervan draagt daaraan bij. Dat is waar wij ons als Groninger Kerken onder meer voor inzetten. Het belang van ons cultureel erfgoed is voor onze stichting een natuurlijk gegeven, wij koesteren en behouden het, maar gebruiken het ook ten volle en stellen het open voor iedereen. Inmiddels al bijna 55 jaar.

Dat beheer en behoud ook aan verandering onderhevig zijn, heeft te maken de loop van de geschiedenis, maar ook met onderzoek. Hierdoor raakten soms belangwekkende zaken verloren. Anderzijds zorgden tijd en veranderende opvattingen er juist ook voor dat voorwerpen en schilderingen bewaard bleven, omdat het gebruik veranderde, objecten zo werden opgeborgen zodat ze werden vergeten of omdat schilderingen onder een dikke kalklaag verdwenen.

Zwijgend Goud toont ruim 100 objecten uit 56 kerken van onze stichting als stille getuigen van acht eeuwen Groninger kerken en hun gebruiken. Van een simpele stoof tot kostbaar kerkzilver, alle met een eigen verhaal. De scope is dus enorm en dat dankzij of ondanks de wierden, het water, de klei, de armoede, de rijkdom, de slavernij, de inventiviteit en creativiteit, vrijwilligers van toen en nu, maar ook de angst en vreugde van verschillende tijden, pandemieën, oorlog en vrede, en de wil om te bewaren waaraan men is gehecht of wat men wil herdenken.